باب: بيع
الثمر على
رؤوس النخل
بالذهب
والفضة.
83. DALINDAKİ HURMAYI ALTIN VE GÜMÜŞ KARŞILIĞINDA SATMAK
حدثنا
يحيى بن
سليمان،
حدثنا ابن
وهب: أخبرنا ابن
جريج، عن
عطاء، وأبي
الزبير، عن
جابر رضي الله
عنه قال:
نهى
النبي صلى
الله عليه
وسلم عن بيع
الثمر حتى
يطيب، ولا يباع
منه إلا
بالدينار
والدرهم، إلا
العرايا.
[-2189-] Cabir r.a. şöyle demiştir: Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem), meyve olgunlaşıncaya kadar
satımını yasakladı. Meyveden hiçbir şey altın ve gümüşten başka bir şey
karşılığında satılamaz. Ancak araya hariç.
حدثنا
عبد الله بن
عبد الوهاب
قال: سمعت
مالكا، وسأله
عبيد الله بن
الربيع: أحدثك
داود، عن أبي
سفيان، عن أبي
هريرة رضي
الله عنه:
أن
النبي صلى
الله عليه
وسلم رخص في
بيع العرايا
في خمسة أوسق،
أو دون خمسة
أوسق؟. قال:
نعم.
[-2190-] Ebu Hureyre r.a. şöyle
demiştir: Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem beş vesk'te ve daha azında
araya satışına izin verdi.
Tekrar: 2382
حدثنا
علي بن عبد
الله: حدثنا
سفيان قال:
قال يحيى بن
سعيد: سمعت
بشيرا قال:
سمعت سهل بن
أبي حثمة: أن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم نهى
عن بيع الثمر
بالتمر، ورخص
في العرية أن
تباع بخرصها،
يأكلها أهلها
رطبا.
وقال
سفيان مرة
أخرى: إلا أنه
رخص في العرية
يبيعها أهلها
بخرصها
يأكلونها
رطبا، قال: هو
سواء، قال
سفيان: فقلت
ليحيى وأنا
غلام: إن أهل مكة
يقولون: إن
النبي صلى
الله عليه
وسلم رخص في
بيع العرايا،
فقال: وما
يدري أهل
مكة؟. قلت:
إنهم يروونه
عن جابر، فسكت.
قال سفيان:
إنما أردت أن
جابرا من أهل
المدينة. قيل
لسفيان: وليس
فيه: نهى عن
بيع الثمر حتى
يبدو صلاحه؟.
قال: لا.
[-2191-] Süfyan, Yahya İbn Said'den, o Beşir'den, o Sehl İbn Ebi Hasme'den
şunu rivayet etti: "Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem, yaş
hurmanın kuru hurma karşılığında satımını yasakladı, ariyyeye
ise izin verdi. Bu, kişinin kendisinin ve ailesinin yaş olarak yiyebilmesi için
miktarını tahmin ile belirlemek suretiyle yaş hurma satın almasıdır."
Süfyan şu sözü tekrarladı: Ancak Hz. Nebi, kişinin ailesi ile birlikte
yaş hurma yiyebilmesi için miktarını tahmin ile belirlemek suretiyle yaş hurma
satın almasına izin verdi.
Süfyan şöyle dedi: Ben daha çocukken Yahya'ya şunu söyledim: Mekke'liler kendilerine araya satışı hakkında Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem’in
izin verdiğini söylüyorlar.
Süfyan: Mekke'liler bunu nereden biliyor? dedi. Ben: Bunu Cabir'den rivayet ediyorlar, dedim. Bunun
üzerine sustu daha sonra şöyle söyledi: Cabir'in Medine’li
olduğunu belirtmek istedim.
Süfyan'a "onun rivayet ettiği hadiste Nebi s.a.v.'in yaş meyveyi
olgunlaşıncaya kadar satmayı yasakladığı yer almıyor muydu?" diye soruldu,
"hayır" diye cevap verdi.
Tekrar: 2384
AÇIKLAMA: İbn Battal şöyle dedi:
Yaş meyvenin yalnız altın ve gümüş karşılığında satılabileceğinin söylenmesi
insanlar çoğunlukla bunları kullandığındandır. Bunun, altın ve gümüş dışında
diğer mallar karşılığında satılabileceği konusunda ümmetin icmaı
vardır.
İbnü'l-Münzir şöyle demiştir: Kufeliler, Hz. Nebi'in yaş
hurmanın kuru hurma karşılığında satımını yasaklaması sebebiyle araya satışının
yürürlükten kaldırıldığını iddia etmişlerdir. Bu görüş kabul edilemez. Çünkü
yaş hurmanın kuru hurma karşılığında satımının yasaklandığını rivayet eden sahabi aynı zamanda arayaya izin
verildiğini rivayet eden kişinin ta kendisidir. Şu halde bu sahabi
hem yasağı hem arayaya izin verildiğini söylemiştir.
Ben (İbn Hacer)
derim ki: Önceki konuda Salim'den yapılan rivayet, araya'ya
izin verilmesinin, yaş hurma ile kuru hurmanın satımının yasaklanmasından sonra
gerçekleştiğini göstermektedir. İbn Ömer'den rivayet
edilen bu hadis "yaş hurmayı kuru hurma karşılığında satmayın"
şeklindedir. Zeyd İbn
Sabit'ten de şu şekilde rivayet edilmiştir: "Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem bu yasaklamadan sonra ariyye satışına izin verdi."